روابط سیاسی و مذهبی خاندانهای علوی با یکدیگر تا غیبت صغری

نسل امیرالمومنین علی(ع) ، از طریق امام حسن، امام حسین، ابو الفضل العباس(، محمد حنفیه و عمر بن علی معروف به اطرف، ادامه یافته، و خاندان های علویون از نسل این فرزندان پدید آمده است. بیشتر خاندان امام حسن(ع) از نظر مذهبی دارای گرایش زیدی بودند، و پس از یحیی بن زید، محمد نفس زکیه و ابراهیم بن عبدالله را از امامان زیدیه به شمار می آوردند. خاندان امام حسین(ع) به رهبری ایمه شیعه، پایه گذار مذهب امامی شدند؛ هر چند مذاهبی نظیر اسماعیلیه، فطحیه و زیدیه به این خاندان نسبت داده شده است. خاندان محمد حنفیه به مذهب کیسانی گرایش و انتساب پیدا کردند، و یکی از فرزندان او به نام حسن، موسس فرقه مرجیه شد. در بعد سیاسی، این سه خاندان دارای گرایش ضد اموی و ضد عباسی بودند. خاندان ابو الفضل( امامی بوده، و از نظر سیاسی نیز گرایش ضد اموی داشته اند. نوادگان عباس( نزد علمای رجال با عناوین قوی الایمان، فصیح، فقیه، ادیب و زاهد معرفی شده اند. عمر بن علی نیز از طرف علمای تراجم، تنها به پاک دامنی و بخشش وصف شده است. نسل چهارم بنی عمر گرایش به مذهب اسماعیلیه داشته، و معدودی از فرزندان ایشان سیاست ضد عباسی اتخاذ کرده اند. روابط خاندان علوی در آغاز، به صورت مسالمت آمیز بود، و در اواخر قرن اول اولین انشعاب مذهبی سیاسی توسط ابوهاشم فرزند محمد حنفیه با مذهب کسیانی شکل گرفت. مذهب زیدیه نیز در نیمه اول قرن دوم توسط یحیی بن زید پایه ریزی شد، و پس از آن خاندان بنی حسن(ع) از نظر سیاسی و مذهبی به سوی آن گرایش پیدا کردند. فرزندان امام حسین(ع) به رهبری ایمه اطهار از نظر مذهبی و سیاسی گرایش امامی داشته، و در مقابل دشمنان برخورد غیرمستقیم و مبارزه غیرمسلحانه را با توجه به شرایط زمانی اتخاذ می کردند. از ابتدای قرن اول تا غیبت صغری، بیشترین روابط سیاسی مذهبی، میان خاندان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بر مبنای گرایش امامی و زیدی رقم خورده است